W dniu 28 maja 2024 r. uczniowie kl. VII- VIII w ramach programu „Kulturalna szkoła na Mazowszu” uczestniczyli w warsztatach muzealnych “Kobiety w obozie pracy Treblinka I”.
Karny Obóz Pracy funkcjonował od lata 1941 r. do końca lipca 1944 r. Został utworzony przez Niemców przy istniejącej żwirowni. W obozie osadzono Polaków, Żydów, głównie mieszkańców dystryktu warszawskiego. Wśród więźniów oprócz mężczyzn były także kobiety. Podobnie jak mężczyźni trafiały one do obozu z łapanek i obław organizowanych w miasteczkach, wioskach oraz na szlakach kolejowych. Wśród więźniarek były także Żydówki większości traktowane jako zakładniczki. Trafiły do obozu wraz ze swoimi mężami – fachowcami jako zapewnienie rzetelnie wykonanej pracy. Przez obóz przeszło około 20 000 osób z czego około 10 000 zmarło lub zostało rozstrzelanych. Latem 1944 r., zlikwidowano obóz i zniszczono zabudowania.
Uczniowie zobaczyli min. kopie rysunków Samuela Willenberga, makieta obozu zagłady, historyczne fotografie oraz macewy pochodzące prawdopodobnie z cmentarza żydowskiego w Kosowie Lackim, które Niemcy wykorzystali do budowy „Czarnej Drogi”. Poznali sylwetki niektórych więźniarek, które przeżyły Obóz Pracy w Treblince, dzięki między innymi ich relacjom, wiemy, jak ten obóz wyglądał, co się tam działo, jak ludzie byli traktowani. Zobaczyli fragmenty wspomnień z obozu min. Krystyny Rzepeckiej, Ireny Jancewicz, Basi Zalewskiej. Uczniowie przeszli ścieżką historyczną – drogą pokonywaną przez więźniów Karnego Obozu pracy Treblinka I, zobaczyli symboliczne kamienie upamiętniające ofiary zamordowane w tym miejscu. Jest ich około 17 000, wśród nich na uwagę zasługuje imienny poświęcony pamięci Janusza Korczaka oraz dzieci zamordowanych w Treblince. Dzięki temu uczniowie mieli szansę podyskutować o Korczakowskich Prawach dziecka i metodach wychowawczych.
Następnym punktem programu był Zamek i zbrojownia w Liwie.
Uczniowie uczestniczyli w zajęciach prezentujących kulturę rycerską, sarmatyzm i różne typy broni. Atrakcyjność tych zajęć była podsycana dzięki rekwizytom, które uczniowie mogli wziąć do ręki, pomacać, porównać z innymi. Kolekcja zgromadzona tutaj zawiera broń palną, białą, drzewcową, mundury, zbroje i hełmy. Wystrój wnętrz dopełniają zabytkowe meble i tkaniny oraz malarstwo min. Wojciecha i Jerzego Kossaków. Następnie zwiedzili wnętrze zamku poznając między innymi legendę o Żółtej Damie.
Ta żywa lekcja historii na pewno zostanie na długo w pamięci naszych żakowskich rycerzy.
Tekst: Dorota Pluta
